Robert E. Howard, L. Sprague de Camp, L. Carter, Conan Obieżyświat

W zasadzie myślałem, żeby o tym nie pisać, ale niech tam, zareklamuje. Akurat

nastrój miałem.

Zapewne bardziej wyrobionym czytelnikom nie trzeba przedstawiać postaci Conana Barbarzyńcy, wykreowanego przez śp. Roberta Howarda. Jeśli ktoś jednak tego pana nie kojarzy, to dopowiadam.

Robert Howard żył na początku XX wieku. Zaledwie trzydzieści lat, tragicznie kończąc żywot przez samobójstwo. Wielka szkoda, bo żyjąc tylko tyle, zdążył wyprodukować więcej utworów, niż niejeden pisarz przez znacznie dłuższe życie. I to z przeróżnych dziedzin. Pan Howard osadzał akcję swoich książek na Dzikim Zachodzie, Bliskim Wschodzie, Afryce, czy innych zakątkach globu. Nieraz też jego opowiadania miały miejsce w różnych epokach historycznych. Miał też na koncie dłuższe formy, ale to właśnie opowiadania zapewniły mu poczesne miejsce w ludzkiej pamięci.

Najbardziej zaś opowiadania z gatunku heroic fantasy, których bohaterem był Conan z Cymerii, krainy położonej na dalekiej północy Ziemi w legendarnych czasach.

Conan stał się tak znaną postacią, że bardzo liczni pisarze, już po śmierci pana Howarda, pisali utwory o nim. Z tych bardziej znacznych, należy oczywiście wymienić Roberta Jordana, który stał się znany ze swojego własnego cyklu Koło Czasu.

Najlepiej jednak czytać oryginalne opowiadania pana Howarda. Nie tylko te wydane za życia autora, bo spłodził ich znacznie więcej. Opracowania ich, podjęli się dwoje, swoją drogą bardzo dobrzy autorzy fantasy, Lyon Sprague de Camp i Lin Carter. Śp. De Camp, zaadoptował nawet inne utwory pana Howarda do świata Conana, ponieważ, jak określił "jego bohaterowie są niczym garnitury, które wyszły od tego samego krawca" (mniej więcej, pisałem z pamięci).

W Polsce opowiadania o Conanie ukazywały się przede wszystkim w tak zwanej, czarnej serii. Omawiana tu książka, to jeden z tych tomów, już któryś z kolei. Ale wielkiego znaczenia to nie ma, chociaż lepiej czytać te wcześniejsze.

A, jeszcze jedno, mimo wszystko warto czytać, zaczynając od pierwszych tomów, bo te przygody układają się jednak w pewną całość, zaś pomiędzy opowiadaniami mamy takie didaskalia, które objaśniają nam, jak Conan z jednego miejsca, wylądował w drugim.

Cóż, jak pewnie zdążyliście się domyślić po cytacie z de Campa, bohaterowie nie są tu jakoś szczególnie dokładnie przedstawieni. W opowieściach o Conanie, chodzi w końcu przede wszystkim o dobrą przygodę. Nie znaczy to, że o bohaterach nic nie da się powiedzieć. Jedni budzą naszą sympatię, drudzy wręcz przeciwnie, w każdym razie, nie są to postaci z papieru.

Sam Conan to typowy barbarzyńca - postawny, wielki typ z północy o niebieskich oczach, który uwielbia przede wszystkim brzęk złota i dotknięcie kobiecej skóry. Jak również ciężko mu usiedzieć na miejscu, bo inaczej po prostu dopada go nuda i marazm. Stąd, co rusz ma jakieś przygody. Oprócz tego, że jest dobrym rębajłą, nie brak mu też pewnej inteligencji, stąd dobrze radzi sobie jako przywódca różnych oddziałów (nie tylko zresztą w takiej roli, wbrew pozorom sam też nieraz pomyśli, zanim coś zrobi). W tych opowiadaniach, fajne jest to, że mamy możliwość z zapoznaniem się z różnymi typami przygód. Zarówno Conan, który wędrował samotnie i wpakował się w jakieś tarapaty, jak i Conan, który dowodzi jakimś oddziałem.

Jeszcze co do świata... Akcja toczy się na dawnej ziemi, już po upadku Atlantydy, ale na tyle dawno, że tylko mgliście przypomina dzisiejszą. No, może nie tak całkiem mgliście. Spotykamy wiele różnych ludów, od pustynnych koczowników, bardzo podobnych do Beduinów, dzikich górali, kozaków, napadających na osady i statki na olbrzymim jeziorze, czy bogatych mieszczuchów z miast. Pan Howard miał bujną wyobraźnię i świetnie te miejsca opisywał, obficie czerpiąc ze znanej sobie rzeczywistości i historii. Nieraz wręcz prawie czułem żar pustyni, którą przemierzał Conan, czy chłód cienia gór, pod którymi przejeżdżał konno. Przygody także ciekawe i nieraz zaskakujące zwrotami akcji.

Tutaj musi jednak paść ostrzeżenie: pan Howard w nosie miał poprawność polityczną (w sumie to nie miał, wtedy nie było czegoś takiego).  Stąd, na przykład, w jednym opowiadaniu, Conan musi mierzyć się z Murzynami-ludożercami. Ja tego nie odebrałem jako jakiś rasizm, zwłaszcza na tle epoki (w literaturze z tamtego okresu, można znaleźć prawdziwie rasistowskie kwiatki), ale może lepiej uprzedzić :P.

Czyta się też gładko, to nie jest książka, nad którą się długo medytuje, raczej, jak podejdzie, wciąga szybko. Ja tam się bawiłem świetnie i zamierzam poczytać więcej o perypetiach Cymeryjczyka.

Co jest wadą? Cóż, może pewna płaskość zarysowania bohaterów, chociaż mi to nie przeszkadzało, bo całkiem bez wyrazu nie byli. Ale jak ktoś lubi jakieś głębokie psychologiczne rozterki, to w tej książce i innych z serii, nie znajdzie ich.

Druga wada jest poważniejsza: to wszystko później już było wielokrotnie wykorzystywane. Nieraz w fantasy czytamy o dzikusach, nagości, walkach i tak dalej. Jak oczekujemy czegoś bardziej odkrywczego, możemy się rozczarować, bo śp. Robert Howard miał wielu naśladowców (chociażby Karla Wagnera ze swoim Kane'm). Także, przy czytaniu tego, należy pamiętać, że mamy do czynienia z już dość wiekową literaturą.

Ja jednak heroic fantasy lubię na tyle, że pan Howard, ze swoim stylem i plastycznymi opisami krain i przygód Conana, przypadł mi do gustu. Jak ktoś nie zna za bardzo heroic fantasy, to proponuje zacząć właśnie od opowieści o Conanie Barbarzyńcy. Zresztą, ja już trochę fantasy czytałem, a mi się podobało, znacznie bardziej, niż niejedna, bardziej współczesna powieść.

Także, jak nie szukacie nie wiadomo jak głębokiej lektury, tylko dobrego czytadła z gatunku fantasy, polecam ;).

Ocena: 8/10.