Andre Norton, Świat Czarownic (Estcarp #1)

Moje wydanie - rok 1990

Nie wiem, czy każdy, ale ja przynajmniej, mam kilka takich książek, do których

mam wielki sentyment. Nie chodzi mi o książki niezwykle dobre, które należy cenić, tak, czy inaczej.

Chodzi mi o takie, które, gdy próbuje je ocenić tak bardziej na chłodno, wypadają, co prawda dobrze, ale przecież nie jak dzieła rangi Tolkiena, czy nawet Kaya albo Williamsa. Jednak, mają w sobie "to coś", co sprawia, że nieraz do nich powracam.

I nawet po wielu latach, wspominam z prawdziwym sentymentem.

Zatem, muszę oznajmić, że do tego nader szczupłego grona, niedawno dołączył wielki cykl, niestety już nieżyjącej pani Andre Norton. No, może przesadzam. Nie przeczytałem w końcu całości, ale dwie pierwsze części naprawdę mi się się spodobały.

Przyznaję, że jak się zastanowię, to dostrzegam istotne mankamenty, ale nie da się ukryć, że patrzę na nie cieplej, niż na niejedną książkę, którą pewnie mógłbym ocenić wyżej. Dlatego, proszę brać poprawkę na ten efekt, którego nie potrafię do końca wytłumaczyć. Postaram się być możliwie obiektywny.

Tak wyjaśnię, że omawiana tutaj książka, jest pierwszym tomem wielkiego cyklu Świat Czarownic. Dzieli się on na kilka cykli. Historie tam przedstawiane, nieraz są równoległe do siebie, więc kolejnością wydawniczą nie zawsze warto się sugerować. Mnie interesuje cykl Estcarp, którego książka Świat Czarownic jest pierwszym tomem. Dlatego, jakby kogoś interesowało, jakie są części następne, trzeba patrzeć na Estcarp właśnie.

Dobrze, zatem po tym wstępie, pora na krótkie omówienie fabuły. Otóż, głównym bohaterem Świata Czarownic, jest weteran II wojny światowej - Simon Tregarth. Niegdyś był oficerem, ale już po kapitulacji nazistów, próbował robić nie do końca legalne interesy. Jako były wojskowy miał chyba nieco za twardy kark, podpadł komuś ważnemu i skończył, jako ścigany przez oprychów, wynajętych przez jakiegoś mafioza.

Oczywiście, zdawał sobie sprawę, że nie da rady sam, ale postanowił drogo sprzedać życie. I w tym właśnie momencie, znienacka dostał możliwość, by uciec przed prześladowcami, w miejsce, gdzie na pewno go nie znajdą - do innego świata.

Tak się rzeczywiście dzieje. Ląduje na ponurym, wilgotnym wrzosowisku, gdzie napotyka samotną kobietę, znajdującą się w nielichych tarapatach. Pomaga jej, po czym wspólnie pomagają sobie wydostać się z tej kabały.

Dzięki tej znajomości, Simon zyskuje na wstępie pewne zaufanie. Trafia do Estcarpu, krainy, rządzonej przez tak zwaną, Starą Rasę. Są to ludzie, których kobiety, rodzą się czasem, z rzadką umiejętnością posługiwania się Mocą.

Te potężne damy, władają Estcarpem, swoją potęgą i starożytną wiedzą, wspierając dzielnych i zajadłych wojowników, którzy trzymają straż na granicach.

Estcarp nie ma bowiem łatwo - zarówno południowi, jak i północni sąsiedzi, wcale nie są przyjaźni.

Simon szybko zapałał sympatią do do tej prastarej krainy i wstąpił na służbę do wojska czarownic. Można w pewien sposób powiedzieć, że został równie oczarowany tym starym krajem, rządzonym przez czarownice, jak ja tą książką.

Jakby Estcarp nie miał już dość problemów, na horyzoncie szykują się kłopoty z jeszcze jednym sąsiadem. Także, Tregarth szybko ma okazję, by wypróbować nowe znajomości w ogniu walki.

Jak widać, dzieje się niemało, ale zarazem nie ma się wrażenia, że wydarzenia toczą się w jakimś oszałamiającym tempie. Nie ma też dłużyzn, sama książka jest naprawdę cienka.

Sama historia (poza nielicznymi wyjątkami), zdaje się być całkiem nieźle zaplanowana. Pani Norton umiejętnie rozdziela, a potem łączy historie poszczególnych postaci, razem budując całkiem przyzwoitą opowieść.

Mi osobiście, bardzo się ten świat spodobał. Da się poczuć klimat starożytnego miasta Es, stolicy Estcarpu. Jego kamiennych murów, oświetlanych magicznymi lampami, czy aurę władzy i mocy, roztaczaną przez rządzące tam Strażniczki. Nie jest to oczywiście Kay, który jest niezrównany w takim budowaniu atmosfery. Pan Kay jest mistrzem, natomiast pani Norton, po prostu zręczną rzemieślniczką ;).

Co do bohaterów, to bywa już różnie. Osobiście, sam Simon Tregarth przypadł mi do gustu. Już na wstępie spodobał mi się sam pomysł na niego -  nie jest to kolejny z genialnych w swej durnocie nastolatków, którzy przeżywają przygody w innych światach/ruszają w swój własny. Wiem, że to w fantasy częste i jak dobrze realizowane, to w sumie nie mam nic przeciwko. Ale doceniam, jak zamiast jakiegoś nastolatka, dostajemy już dojrzałego faceta, na dodatek, jak w przypadku Tregartha, po trudach wojny.

Simon jest rozsądny, stara się głupio nie ryzykować. Zarazem jednak, to bardzo porządny człowiek. Lojalny wobec przyjaciół, potrafi wykazać się nie tylko pomyślunkiem, ale i sporą odwagą. Oczywiście, popełnia czasem jakieś głupstwa, ale okazjonalnie - jest po prostu normalnym człowiekiem.

Dodatkowo, jego doświadczenia jeszcze z naszego świata, uwiarygadniają sukcesy w walce. Po prostu, właściwy człowiek na właściwym miejscu.

Pierwsze wydanie - 1963

Inne postacie, też dają radę. Nawet te epizodyczne, coś tam wnoszą i nie sprawiają wrażenia bezbarwnych.

Dość fajnie wypada główny dowódca Gwardii Estcarpu - Koris. To taki bardziej typowy wojak od Simona - dzielny, czasem nieco porywczy, ale zarazem, jednak dość bystry.

I same czarownice, zwłaszcza jedna ze Strażniczek - ja osobiście bardzo polubiłem, zwłaszcza za nieco cierpkie poczucie humoru.

Zastrzegam tylko, że nie jest to książka, która jakoś się skupia na budowaniu postaci. Nie są z papieru, ale raczej jest skupienie na historii, a nie psychice bohaterów. Czasem nawet miałem lekki niedosyt, ale summa summarum, chyba nie jest najgorzej.

Cóż, jak widać - jestem zadowolony. Nie jest jednak tak, że nie mam żadnych zastrzeżeń.

Zacznijmy może od takiej błahostki, która mnie jednak mocno irytowała.

Otóż, czarownice z Estcarpu, nie używają swoich imion. Imię władającej Mocą, daje nad nią władzę, stąd prawie nikt tych imion nie zna. I w porządku, ten pomysł jest jak najbardziej okej i sensowny. Podobny zabieg stosowała pani le Guin w Ziemiomorzu (nawiasem mówiąc, jakieś zrzynanie pani Norton jest wykluczone, Czarnoksiężnik z Archipelagu wyszedł z siedem lat po pierwszym wydaniu Świata Czarownic).

Tylko, że wiecie... Wtedy chyba powinno się używać jakichś aliasów, by zwyczajnie było wiadomo, o kogo chodzi. Tu tego nie ma. Nawet dochodzi do sytuacji, kiedy Simon pyta o jedną z czarownic i nie jest pewien, czy zrozumieją, o kogo mu chodzi... Cóż mam rzec, obawa raczej zrozumiała. A dość łatwo dałoby się uniknąć czegoś takiego.

Coś tam jeszcze by się znalazło, ale to chyba było najgorsze.

Inna sprawa, to różne kwestie związane z realiami tego świata. Wiemy, na przykład, że magia czarownic, choć potężna, ma swoje ograniczenia. Część poznajemy, ale wciąż pozostaje wiele niedopowiedzeń. Nie są to dziury w realiach, po prostu miałem pewien niedosyt.

I ostatnia kwestia, chyba najbardziej mogąca wpłynąć na odbiór tego dzieła. Po części, zapewne jest to kwestia tłumaczenia, ale mam wrażenie, że wielu osobom język tej powieści może się wydać nieco "drewniany". W sensie, bohaterowie mówią normalnie, ale czasami nieco oficjalnie. Rzadko spotykamy jakieś żarty, czy potoczyste dialogi. Mi to nie wadziło, nawet nieraz pasowało do klimatu całej historii. Ale ja jestem dziwny i mam specyficzny gust, zatem wypada ostrzec.

Najnowsze wydanie - 2013

Cóż, chyba tutaj wypadałoby skończyć. Oczywiście, lekturę kontynuować będę, najprawdopodobniej pojawi się tutaj całość Estcarpu.

Miałem wątpliwości, jak ocenić tę książkę. Na pewno zasługuje na 7/10. Ale zbyt  mi się podobało, by stwierdzić, że była po prostu dobra, a jednak, 9, byłaby pewnym przegięciem.

Zatem daję 8/10.

Może przesada, ale to naprawdę bardzo dobra książka.

Przy tym, klasyk z kanonu Andrzeja Sapkowskiego. Warto poznać, chociażby dlatego.

Wydania z 1983

[EDYCJA] Wygląda na to, że Lubimy Czytać, tym razem wprowadziło mnie w błąd, zatem poprawiam.

Świat Czarownic, ukazał się w Polsce kilkukrotnie. Pierwsze dwa wydania, pochodzą z roku 1983, ukazywały się w Fantastyce i były przeznaczone do samodzielnego zszycia. Przyznaję, że rad bym przygarnął coś takiego, mam pewną słabość do tego rodzaju staroci rodem z PRL.

Następnie, w roku 1990, ukazało się wydanie wydawnictwa Cent, najpewniej pirackie. W tym samym roku, wyszło też wydanie Amberu (które zresztą sam posiadam).

Wydanie Cent - 1990

Dwa lata później, zostało zresztą wznowione, również przez Amber. Okładka jest de facto taka sama, jak w tym z roku 1990.

Za przekład, aż do pierwszego wydania Amberu, odpowiadała wyłącznie pani Aniela Tomaszek. Przy wydaniu Amberu, współpracowała z Ewą Witecką. Sam oceniam robotę tego duetu jako całkiem dobrą - choć mam wrażenie, że mogłoby być ciut lepiej.

Pani Witecka już w całości tłumaczyła całe wydanie z roku 2013, pod szyldem Naszej Księgarni. Niestety, nie miałem okazji sprawdzić, jak wypada to najnowsze - możliwe, że ciut lepiej.

W każdym razie, do zapoznania się ze Światem Czarownic, zdecydowanie zachęcam ;).